یزدفردا:کویر ریگ جن (مثلث برمودای ایران)، در جنوب غربی و غرب دشت کویر و جنوب استان سمنان قرار گرفته است. وسعت این کویر حدوداً به ۳۸۰۰ کیلومتر مربع می‌رسد. در این مثلث برمودا هیچ‌گونه چاه و چشمهای به چشم نمی‌خورد. در هیچ نقشه‌ای نامی از کویر ریگ جن برده نشده و فقط دو کویرشناس اروپایی در سفر خود به ایران این منطقه را معرفی نمودند.
مثلث برمودای ایران
مثلث برمودای ایران (کویر ریگ جن) کجاست؟
مثلث برمودای ایران در جنوب غربی و غرب دشت کویر، جنوب شرق گرمسار، شرق منطقه حفاظت شده کویر، شمال انارک، غرب جندق و جنوب سمنان جای گرفته است. کویر ریگ جن بر یک دشت قدیمی و از بین رفته قرار دارد و امروزه تپه‌های ماسه‌ای هرمی در این دشت به چشم می‌خورند.
مثلث برمودای ایران را تمام رسوبات نمکی پر کرده‌اند که بیشتر این رسوبات و مواد فرسایشی از فرسایش کوه البرز به وجود آمدند. فرو رفتن در گل و لجن در این منطقه اتفاق عادی بوده و ممکن است در هنگام سفر به این کویر یکی از این گودال‌ها شما را به سوی خود بکشد. در چند سال گذشته کسی به این منطقه قدم نگذاشته؛ به همین علت هنوز داستان اصلی کویر جن مشخص نشد. گفته می‌شود حتی اگر افرادی نیز قصد سفر به این کویر را داشته باشند به دلیل آشنا نبودن با مسیر، این سفر برایشان بسیار دشوار خواهد بود.
سفر به زیباترین شهرهای داخلی با لحظه آخر
سفر به مثلث برمودای ایران
در هنگام انتخاب کویر برای سفر خود، ممکن است زمانی‌که با این نام موجه می‌شوید ترس سراسر وجود شما را در بر‌گیرد. کلمه جن برگرفته از کلمات مخفی و پوشیده بوده، به همین خاطر هر وسیله یا موجودی که از نظرها پنهان باشد عموم مردم آن را جن می‌نامند. برای مثال به قلب و روح یک انسان جناب می‌گویند. حتماً لازم نیست که این کلمه را نام یک وسیله یا موجود ترسناک نهاد. برای سفر به ریگ جن باید به اندازه دو هفته آب و غذا و همچنین هر وسیله مورد نیاز ماشین مانند بنزین، قطعه‌های فنی را نیز با خود به همراه داشته باشید؛ تا در
هنگام تمام شدن بنزین و خرابی ماشین دچار هیچ مشکلی نشوید. در نظر بگیرید که در هنگام سفر به این منطقه بهتر است تا شخصی که با تمام این مناطق آشنا بوده را با خود همراه کنید. این افراد نه تنها شما را در یافتن مسیر بلکه در شرایط سخت نیز همراهی خواهند کرد تا آنها را پشت سر بگذارید. نبود هیچ‌گونه آب و چشمهای، قرار داشتن تپه‌های طبیعی که از باتلاقی شدن رسوبات نمک به وجود آمده و فرسایش کوه‌پایه‌ها در این ریگ جن باعث شده تا این کویر سال‌های زیادی دور از دسترس عموم قرار داشته باشد. همین دلایل ریز و درشت سبب گردیدند تا این کویر ناشناخته بماند و نام جن را به خود بگیرد. در سفر به مثلث برمودای ایران شما اوج گرما را با تمام سلول‌های بدنتان احساس می‌کنید. در قرآن جنس جن را از گرما و آتش آورده پس احتمالاً نامگذاری این کویر به ریگ جن بی‌دلیل نبوده است. قسمت جنوبی ریگ جن از تپه‌های ماسه‌ای تشکیل شده و در هنگام حرکت باد باعث به وجود آمدن صدایی ترسناک خواهد شد. شما در هنگام شب و روز در این کویر اختلاف دمای فاحشی را احساس خواهید کرد؛ که بر اثر این اختلاف دما سنگها خرد می‌شوند، این خرد شدن سنگها به گریه سنگ معروف بوده و هر دو عاملی که بیان شد به علت قدرت متافیزیکی این منطقه است.
مثلث برمودای ایران
مسیر دسترسی به ریگ جن (مثلث برمودای ایران)
هیچ مرز مشخصی برای این منطقه تعریف نشده و به‌صورت کلی در مرکز ایران و در غرب دشت کویر جای گرفته است. مسیر دسترسی به این کویر کمی مشکل است اما برای دسترسی به آن می‌توانید از جاده جندق به ریگ جن بروید. هنگام عبور از یک مسیر پرپیچ و خم شما وارد یک رودخانه بی آب و خشک می‌شوید، بعد از گذر از این رودخانه تا چشم کار می‌کند تپه‌های ماسه‌ای و کوه را روبه‌روی شما قرار دارند. قسمتی از این منطقه تپه‌های مسطحی دارد و عبور از آن راحت بوده اما با گذشتن این مسیر قسمت دیگر این منطقه مسطح نبوده و به ارتفاع اراضی باتلاقی می‌رسید که شما برای رفتن به این منطقه باید با ماشین مخصوص رفته تا مشکلی ایجاد نگردد. تلاش برای گذر کردن از قسمت اراضی باتلاقی بی‌فایده بوده و باید از سمت شمال غربی این منطقه به راه خودتان ادامه دهید.
بعد از گذر کوه‌ها به کوه‌هایی را می‌بینید که ارتفاع آنها ۲۳۰۰ متر است در اینجا به بخش شمالی مثلث برمودای ایران می‌رسید با ادامه دادن به این مسیر شما به پارک ملی کویر دسترسی خواهید داشت. البته شما بعد از گذر از رودخانه نخجیر و پارک ملی کویر شما به نقطه پایانی که پاسگاه ملک آباد_ ورامین و تهران بوده، خواهید رسید و هنگامی‌که شما به این نقطه دست یافته باشید به معنی عبور بیش از هزار متر از این کویر بوده است. این راه که برای دسترسی شما بیان گردید تا به حال مطمئن‌ترین راه بوده و گروههای زیادی از این مسیر برای دسترسی به ریگ جن استفاده می‌کنند. اگر راه دیگر برای دسترسی به ریگ جن را بلد هستید می‌توانید از طریق نقشه‌یاب‌ها به آن برسید.
ریگ جن
تاریخچه‌ای از ریگ جن
دو کویرشناس اروپایی با نام‌های سون هدین در سال ۱۹۰۰ و آلفونز گابریل در سال ۱۹۳۰ به ریگ جن دسترسی پیدا کرده بودند. اما آنها نتوانستند از یک قسمتی به بعد این منطقه بروند و به ناچار راه خود را به سوی یزد تغییر دادند. این موضوع تا سال ۱۹۹۷ پا برجا بوده تا اینکه طلسم آن توسط کویرشناسی به نام علی پارسا که مقیم آمریکا بوده شکسته شد. او با همراهی آقا میران زاده که رئیس وقت پارک ملی کویر بوده توسط یک هواپیما بر فراز این کویر رفتند. این سفر به دلیل اثبات حرف علی پارسا برای وجود نداشتن هیچ مورد مشکوکی در این منطقه صورت پذیرفت. اما علی پارسا بر این اکتفا نکرد و سال بعد با ماشین پا به این کویر گذاشت. این کار باعث شد تا کویرنوردان دیگر هم جرأت قدم نهادن به ریگ جن را پیدا کنند. باید بگوییم تا الان هیچ کویرنوردی که پا به این ریگ جن گذاشته گرفتار جن و روح نشده است.
مثلث برمودا - مثلث برمودا یا مثلث شیطان در واقع نامی است که به منطقه ای در جنوب شرقی آمریکا اطلاق می گردد.
ریگ جن
افسانه هایی که درباره کویر ریگ جن وجود دارند
افراد محلی که در اطراف این منطقه زندگی می‌کنند و همچنین چوپان‌ها و ساربان‌ها بر این عقیده هستند که هر کسی تا پایش به این کویر ریگ جن رسید در زمانی کم ناپدید خواهد شد. بر این اساس که آنها تا به این منطقه دست یافتند توسط ارواح و موجودات ماورایی ناپدید می‌شوند. حتی می‌گویند هنگامی‌که شهر‌ها به کویر ریگ جن می‌رسند از حرکت می‌ایستند و حرکتی به سوی جلو نخواهند داشت.
حتی عده‌ای بر این عقیده هستند که این جابه‌جایی تپه‌های ماسه‌ای و تغییر شکل آنها همه از طریق قدرت جن‌‌ها و شیاطین بوده است. اما قسمتی که در این کویر مشخص است به نام ریگزارهای موجود در کویر ریگ جن، به دلیل وجود نداشتن پوشش گیاهی بوده که به دست باد دائم در حال حرکت و جابه‌جایی هستند.
هدیه در کتاب کویرهای ایران، او افسانه‌ای را این‌طور بیان کرده که عده‌ای از مردم ایران در مرکز کویر ریگ جن بهشت گم شده‌اند و نشانی از آنها نیست. در کنار این بهشت جنگلی با درختان بلند که در میان آن رودخانه‌ای گذر می‌کند قرار دارد، او در کتاب خود گفته که هر کس بتواند به این کویر دسترسی پیدا نماید صاحب ثروتی زیاد می‌شود.
آنچه که مشخص است این بوده که در مرکز ریگ جن هیچ بهشتی با جنگلی وجود ندارد که در میان آن رودخانه در جریان باشد؛ و اینکه تنها چیزی که در مرکز این ریگ جن دیده می‌شود، زمین‌های پف کرده که رسی بوده که علت آن نیز تبخیر آب و شوری بیش از حد آن است که توانی برای رشد گیاه باقی نگذاشته‌اند. در اصل آنچه که میان این افسانه‌ها گفته می‌شود شاید درست‌ترینشان این باشد که آسمان و زمین بارهم قهر کرده‌اند.
ریگ جن
کلام آخر
در آخر نکته مهمی که لازم است گفته شود این بوده که اگر تا به حالاتجربه کویرنوردی نداشته‌اید انتخاب اول خود را این کویر قرار ندهید. زیرا شما در هنگام رفتن به این سفر تصمیم با خودتان بوده اما برگشت متفاوت خواهد بود. اما اگر شما کویرنوردی حرفه‌ای هستید هیچ‌گاه تنها پا به این ریگ جن نگذارید و حتما با یک گروه که شناخت درست و دقیق و همچنین وسایل مورد نیاز را دارند سفر کنید.
مثلث برمودای ایران کجاست؟/ریگ جن؛ کویر مخوف مرکز ایران در استان سمنان+ تصاویر
سون‌هدین در سال 1900 ریگ‌جن را کشف کرد و بعدازآن هم آلفونز گابریل در سال 1930 از نزدیکی آن گذر کرد؛ اما هیچ‌کدام نتوانستند از این بخش از کویر عبور کنند و ناچار به سمت یزد برگشتند؛ اما عبور از آن همچنان برای کویرنوردان به‌صورت یک رؤیا باقی ماند تا اینکه بالاخره در سال 1997 طلسم ریگ‌جن توسط علی پارسا، کویرشناس مقیم آمریکا شکسته شد. او به همراه آقای میران زاده، رئیس وقت پارک ملی کویر، با هواپیما برافراز ریگ جن رفتند تا ثابت کنند که هیچ‌چیز شگفت‌انگیزی در ریگ جن وجود ندارد. علی پارسا، اما یک سال بعد، با ماشین وارد «ریگ جن» شد و بعدازآن بسیاری از کویرنوردان از «ریگ جن» گذشتند. البته با تجهیزات کامل که نه گرفتار روح شدند و نه جن‌زده!
وجه‌تسمیه
کلمه جن به معنای پوشیده و مخفی است، جنیان به دلیل پنهان بودنشان از انظار عمومی، به جن (نامرئی) نامگذاری شده‌اند، چون از چشم انسان‌ها پوشیده بودند و دیده نمی‌شدند. این معنی پوشیدگی و پنهانی در تمام مشتقات کلمه جن جاری است، مثلاً به قلب و روح «جنا» می‌گویند ازآن‌جهت که پوشیده و مخفی است.
به بهشت «جنت» می‌گویند چون بر دیدگان ما مخفی است و سپر «جنانه» نامیده می‌شود چون شخص، هنگام جنگ در پشت آن مخفی می‌شود. «جنین» به طفل در رحم می‌گویند، چون طفل در رحم مادر مخفی است و همچنین «جن» را جن می‌گویند چون از دید چشمهای ما پنهان و مخفی است.
عدم وجود منابع آب در گستره وسیع ریگ جن به همراه وجود موانع طبیعی از جمله باتلاق‌های نمک و تپه‌های ماسه‌ای مرتفع، عواملی بودند که این منطقه را در طول قرن‌ها از دسترسی انسان دور نگه‌داشته‌اند.
همین عوامل باعث شده این عرصه پهناور در طول تاریخ بر انسان پوشیده بماند و درنتیجه نام جن بر آن بگذارند. افسانه‌ها و داستان‌های فولکلور و پر ابهام در مورد ریگ جن، عموماً نشأت گرفته از عجز حاشیه‌نشینان و یا مسافران در عبور از این خطه بوده است. وجود گرمای بسیار زیاد در این منطقه با توجه به آن که در قرآن جنس جن از گرما و آتش است به‌احتمال‌زیاد در انتخاب این نام بی‌تأثیر نبوده است.
همچنین پوشیده بودن قسمتهای جنوبی ریگ جن از تپه‌های ماسه‌ای و صدایی که حرکت باد بر روی این تپه‌ها ایجاد می‌کرده قطعاً از عوامل مؤثر بر باور عمومی وجود قدرت‌های متافیزیکی در این منطقه است.
اختلاف زیاد دمای شب و روز و خرد شدن سنگها در اثر این اختلاف فاحش که به «گریه سنگ» شهرت دارد نیز به همین عوامل متافیزیکی منسوب می‌شده است.
محدوده جغرافیایی
مرز مشخصی برای ریگ جن متصور نیست. به‌صورت اجمالی این منطقه در محدوده جغرافیایی مرکز ایران در قسمت غربی کویر مرکزی یا دشت کویر قرار گرفته است و از شمال به جاده نظامی سمنان به معلمان، ارتفاعات کوه گوگرد، شهرستان گرمسار، از غرب به پارک ملی کویر، ارتفاعات نخجیر، کوه طلحه، شیطان کوه، کوه دم و تنگ ظلمات، از شرق به محور ارتباطی جندق به معلمان و از جنوب به محور انارک به چوپانان و کوه ملاهادی (کوه بزرگی) محدود می‌شود. گسترش ریگ جن از شمال غرب به جنوب شرق است و وسعتی در حدود 90 هزار کیلومترمربع دارد.
گسترش ریگ جن از شمال شرق به جنوب غرب است. این منطقه در شمال شرق به کوه گوگرد و منطقه معلمان، از جنوب به انارک، از شرق به ناحیه جندق و از سمت غرب به پارک ملی کویر منتهی می‌شود.
مهمترین مسئله اینکه اگر تابه‌حال کویر نوردی نکرده‌اید و به‌اصطلاح حرفه‌ای نیستید، برای اولین تجربه به‌هیچ‌عنوان ریگ جن را برنگزینید که در این صورت رفتنتان با خودتان است و برگشتنتان با خدا، حتی اگر هم حرفه‌ای هستید حتماً گروهی به این منطقه سفر کنید. بهترین وسیله برای سفر به کویر، جیپ‌های سبک‌وزن است، نقشه را فراموش نکنید.
اگر GPS (وسیله ثبت نقاط جغرافیایی و درواقع یک راهنمای الکترونیک ماهواره‌ای است) دارید که چه‌بهتر و ازآنجایی‌که سفر به ریگ جن حرکتی نوین و بسیار مشکل است و درنتیجه نقشه دقیقی از آن در دسترس نیست، می‌توانید با استفاده از GPS و ثبت نقاط، میزان دقت نقشه‌هایتان را چک کنید. نه‌تنها برای سفر به ریگ جن که برای سفر به هر نقطه از کویر کاملاً مجهز و بدون کوچک‌ترین کاستی و شک حرکت کنید.
برای سفر به ریگ جن حداقل باید به‌اندازه دو هفته آب، بنزین، غذا و وسایل فنی ماشین را به همراه داشته باشید. در ضمن بلد محلی را فراموش نکنید، محلی‌ها معمولاً آدم‌های کارکشته‌ای هستند و علاوه بر تعیین مسیر، حتی در شرایط سخت، خیلی خوب می‌توانند راهنمایی‌تان کنند.
اگر از مسیر جندق به‌طرف ریگ جن می‌روید پس از طی مسیری پرپیچ‌وخم، وارد یک رودخانه خشک و عریض می‌شوید، بعد از عبور از رودخانه تا چشم کار می‌کند کوه‌ها و تپه‌های ماسه‌ای است. بخشی از منطقه نسبتاً مسطح‌تر است و تپه‌ها کوچک‌تر، بنابراین عبور از آن نسبتاً آسان به نظر می‌رسد ولی با کمی پیشروی با کم شدن ارتفاع به اراضی باتلاقی می‌رسید که اینجا تقریباً جنوب منطقه است.
اصرار برای عبور از این اراضی باتلاقی بی‌فایده است بنابراین بهتر است از سمت شمال غربی به حرکتتان ادامه دهید. آخرین کوه‌هایی که 2300 متر ارتفاع دارند به بخش شمالی ریگ جن می‌رسید ازاینجا کوه دماوند را هم می‌توانید ببینید. با ادامه این مسیر به پارک ملی کویر می‌رسید، البته بعد از گذر از رودخانه خشک نخجیر و پارک ملی کویر، نقطه پایانی است که شمارا به پاسگاه ملک‌آباد ورامین و تهران می‌رساند و تا اینجا بیش از هزار کیلومتر مسیر را در کویر درنوردیده‌اید.
البته این مسیر یکی از مسیرهای پیشنهادی است که تاکنون گروههای زیادی از آن عبور کرده‌اند. اگر شما مسیر دیگری را می‌پسندید، می‌توانید با استفاده از نقشه و راهنما، مسیر جدیدی را تجربه کنید؛ اما تمام این سختی‌ها و بالا و پایین‌ها یک‌طرف و آسمان پرستاره شبهای ریگ جن هم یک‌طرف.
خوابیدن روی شن‌های روان روی تپه‌ای بلند و چشم دوختن به آسمانی که حتی یک نقطه سیاه ندارد و شهاب‌سنگ‌هایی که هرازگاهی مثل تیر فرشتگان حافظ زمین که شیاطین را از نزدیک شدن به زمین بازمی‌دارند، تمام خستگی روزانه و در شن و باتلاق فرورفتن را از تن می‌زداید.
افسانه‌های ریگ جن
حاشیه‌نشینان و محلی‌های این منطقه، چوپان‌ها و ساربان‌ها معتقدند که اگر کسی پایش به ریگ جن برسد، بلافاصله ناپدید و توسط ارواح و موجودات ماورایی به قلب ریگ‌جن فرستاده می‌شود! یکی از کاوشگران می‌گوید که حتی شتر‌های اهالی کویر هم وقتی به این منطقه می‌رسند، می‌ایستند و به‌هیچ‌عنوان حرکت نمی‌کنند!
همچنین حرکت تپه‌های ماسه‌ای و تغییر شکل آنها را به دلیل وجود قدرت‌های شیطانی در این منطقه می‌دانستند. آنچه مشخص است قسمت عمده ریگزارهای ریگ جن به دلیل عدم وجود پوشش گیاهی دائماً تحت تأثیر نیروی باد در حال تغییر و حرکت هستند.
هدین در کتاب کویرهای ایران افسانه‌ای را از مردم آن زمان روایت می‌کند که در مرکز ریگ جن بهشت گمشده‌ای وجود دارد. در این بهشت دریاچه‌ای هست و در کنار آن جنگل‌های انبوه قرار دارند. شیاطین پشم شترها را در آنجا رها کرده‌اند و هر کس به این منطقه دست یابد ثروتمند خواهد شد. مسلماً در مرکز ریگ جن نه دریاچه‌ای هست و نه جنگلی. آنچه هست زمین‌های پف‌کرده رسی است که از شدت تبخیر و شوری توانی برای رشد گیاه در خود ندارند.
آنچه در مورد ریگ جن حقیقت دارد بخل آسمان و قهر زمین است که آن را تبدیل به سرزمین افسانه‌ها کرده است. آنچه در سفر به مناطقی ازاین‌دست باید مورد توجه قرار گیرد توجه به نکات فنی، ایمنی و داشتن تجربه کافی است. کویر برخلاف ظاهر آرام و صبور دارای طبیعتی خشن و پرخطر است. سفر به چنین مناطقی تمهیدات خاص خود را طلب می‌کند و بدون انجام مطالعات لازم قطعاً عواقب ناگواری را به همراه خواهد داشت.
درباره کویر ریجن یا ریگ جن
کویر ریجن یا ریگ جن کویری پر رمز و راز است و به دلیل اسرار آمیر بودنش به مثلث برمودای ایران نیز شهرت دارد. این کویر در بین عامه به مثلث برمودای ایران معروف است. این کویر در جنوب غربی و غرب دشت کویر، جنوب سمنان، جنوب شرق گرمسار، شرق منطقه حفاظت‌شده کویر، شمال انارک و غرب جندق قرار گرفته است و وسعتی برابر با ۳۸۰۰ کیلومترمربع دارد. هیچ‌گونه چشمه یا چاه آبی در این منطقه وجود ندارد و منطقه کاملا برهوت و خالی از حیات است. در بیشتر نقشه‌ها نامی از این منطقه نبرده شده است.کویر ریجن جذابیت‌های خاص خود را برای کویرنوردان مخصوصا در نیمه دوم سال دارد. کویر نوردان اغلب به دنبال دیدن هیجان و البته سکوت و عظمت کویر هستند و این منطقه از بهترین مقاصد کویرنوردان می‌تواند باشد. در ایران سرزمین‌های کویری بسیاری با داستان های خاص وجود دارند که کویر ریجن نیز از این قاعده مستثنی نیست و همانطور که از نام ریجن پیداست افسانه‌های مطرح شده در رابطه با کویر ریجن مربوط به جن و ارواح است. گردشگرانی که با خرید اینترنتی بلیط هواپیما به شهرهای پیرامون این کویر سفر می‌کنند می‌توانند از طریق تورهای گردشگری به این کویر بروند و از جذابیت‌های آن بهره‌مند گردند.
چرا بازدید از کویر ریجن پیشنهاد می شود
• کویر ریجن کویری مرموز و مثلث برمودای ایران است که گردش در آن برای کسانی که به دنبال ماجراجویی هستند بسیار جذاب است.
• گردش در کویر ریجن یک سفر متفاوت و هیجان انگیز به شمار می‌رود که در خاطر گردشگران بعنوان تجربه‌ای تکرار ناپذیر خواهد ماند.
• کویر ریجن به دلیل موقعیت کویری‌اش شبهای پر ستاره‌ای دارد و برای کسانیکه مشتاق دیدن شبهای پر ستاره و صورت‌های فلکی هستند مکانی بسیار محبوب است.
• این مکان برای سفرهای گروهی نیز یک مقصد مناسب است.
تاریخچه اکتشاف ریگ جن
تنها دو کویر شناس اروپایی در گذشته در سفرنامه‌های خود به وجود چنین کویری در ایران اشاره‌ای کرده‌اند. ریگ جن، شگفت‌انگیز‌ترین اسرار‌آمیز‌ترین و ترسناک‌ترین منطقه ایران است، با باتلاق‌های سهمگین که مرگ را برای هر موجودی زنده‌ای به ارمغان می‌آورد. اتفاقات بی‌پاسخ و توجیه نشده بسیاری در این منطقه روی‌داده است و نمک‌زار‌های این منطقه محل قتل و دفن موجودات زنده بسیاری بوده است. زیربنای ریگ جن یک دشت فرسایش یافته است که در حال حاضر تپه‌های ماسه‌ای برخان و تپه‌های ماسه‌ای هرمی (قورد) آن را اشغال کرده است. تمام ریگ جن دارای رسوبات نمکی فراوان است که عمده رسوبات و مواد فرسایشی آن از دامنه‌های فرسایش یافته البرز شکل‌گرفته است. فرورفتن در گل و لجن در «ریگ جن»، شاید یکی از خطرناک‌ترین اتفاقاتی باشد که ممکن است گریبان گیر مسافران ناوارد شود و آنها را به کام مرگ بکشاند.
سال‌های متمادی، هیچ‌کس جرئت آنکه به «ریگ جن» سفر کند و راز این کویر اسرار‌آمیز را کشف کند، نداشت، یا اگر حتی جرئتش را هم داشت، به دلیل ناآشنایی با منطقه درراه می‌ماند. سون‌هدین در سال ۱۹۰۰ ریگ‌جن را کشف کرد و بعدازآن هم آلفونز گابریل در سال ۱۹۳۰ از نزدیکی آن گذر کرد؛ اما هیچ‌کدام نتوانستند از این بخش از کویر عبور کنند و ناچار به سمت یزد برگشتند؛ اما عبور از آن همچنان برای کویرنوردان به‌صورت یک رؤیا باقی ماند تا اینکه بالاخره در سال ۱۹۹۷ طلسم ریگ‌جن توسط علی پارسا، کویرشناس مقیم آمریکا شکسته شد. او به همراه آقای میران زاده، رئیس وقت پارک ملی کویر، با هواپیما برافراز ریگ جن رفتند تا ثابت کنند که هیچ‌چیز شگفت‌انگیزی در ریگ جن وجود ندارد. علی پارسا، اما یک سال بعد، با ماشین وارد «ریگ جن» شد و بعدازآن بسیاری از کویرنوردان از «ریگ جن» گذشتند. البته با تجهیزات کامل که نه گرفتار روح شدند و نه جن‌زده!
موقعیت جغرافیایی کویر ریگ جن
به‌صورت اجمالی این منطقه در محدوده جغرافیایی مرکز ایران در قسمت غربی کویر مرکزی یا دشت کویر قرار گرفته است و از شمال به جاده نظامی سمنان به معلمان، ارتفاعات کوه گوگرد، شهرستان گرمسار، از غرب به پارک ملی کویر، ارتفاعات نخجیر، کوه طلحه، شیطان کوه، کوه دم و تنگ ظلمات، از شرق به محور ارتباطی جندق به معلمان و از جنوب به محور انارک به چوپانان و کوه ملاهادی (کوه بزرگی) محدود می‌شود. گسترش ریگ جن از شمال غرب به جنوب شرق است و وسعتی در حدود 90 هزار کیلومترمربع دارد.
گسترش ریگ جن از شمال شرق به جنوب غرب است. این منطقه در شمال شرق به کوه گوگرد و منطقه معلمان، از جنوب به انارک، از شرق به ناحیه جندق و از سمت غرب به پارک ملی کویر منتهی می‌شود.
داستانها و افسانه‌های عامیانه درباره ریجن
افسانه‌ها و داستان‌های فولکلور و پر ابهام در مورد ریگ جن، عموماً نشأت گرفته از عجز حاشیه‌نشینان و یا مسافران در عبور از این خطه بوده است. وجود گرمای بسیار زیاد در این منطقه با توجه به آن که در قرآن جنس جن از گرما و آتش است به‌احتمال‌زیاد در انتخاب این نام بی‌تأثیر نبوده است. همچنین پوشیده بودن قسمتهای جنوبی ریگ جن از تپه‌های ماسه‌ای و صدایی که حرکت باد بر روی این تپه‌ها ایجاد می‌کرده قطعاً از عوامل مؤثر بر باور عمومی وجود قدرت‌های متافیزیکی در این منطقه است.
اختلاف زیاد دمای شب و روز و خرد شدن سنگها در اثر این اختلاف فاحش که به «گریه سنگ» شهرت دارد نیز به همین عوامل متافیزیکی منسوب می‌شده است. عدم وجود منابع آب در گستره وسیع ریگ جن به همراه وجود موانع طبیعی از جمله باتلاق‌های نمک و تپه‌های ماسه‌ای مرتفع، عواملی بودند که این منطقه را در طول قرن‌ها از دسترسی انسان دور نگه‌داشته‌اند. مرز مشخصی برای ریگ جن متصور نیست.
بدیهی است که به دلیل ماهیت این کویر داستان های ترسناک زیادی در طول تاریخ از زبان عوام نقل شده باشد تا بتوانند دلیل علمی بسیاری از توضیحات را توجیه کنند. مثلا حاشیه‌نشینان و محلی‌های این منطقه، چوپان‌ها و ساربان‌ها معتقدند که اگر کسی پایش به ریگ جن برسد، بلافاصله ناپدید و توسط ارواح و موجودات ماورایی به قلب ریگ‌جن فرستاده می‌شود! یکی از کاوشگران می‌گوید که حتی شتر‌های اهالی کویر هم وقتی به این منطقه می‌رسند، می‌ایستند و به‌هیچ‌عنوان حرکت نمی‌کنند! همچنین حرکت تپه‌های ماسه‌ای و تغییر شکل آنها را به دلیل وجود قدرت‌های شیطانی در این منطقه می‌دانستند. آنچه مشخص است قسمت عمده ریگزارهای ریگ جن به دلیل عدم وجود پوشش گیاهی دائماً تحت تأثیر نیروی باد در حال تغییر و حرکت هستند.
هدین در کتاب کویرهای ایران افسانه‌ای را از مردم آن زمان روایت می‌کند که در مرکز ریگ جن بهشت گمشده‌ای وجود دارد. در این بهشت دریاچه‌ای هست و در کنار آن جنگل‌های انبوه قرار دارند. شیاطین پشم شترها را در آنجا رها کرده‌اند و هر کس به این منطقه دست یابد ثروتمند خواهد شد. مسلماً در مرکز ریگ جن نه دریاچه‌ای هست و نه جنگلی. آنچه هست زمین‌های پف‌کرده رسی است که از شدت تبخیر و شوری توانی برای رشد گیاه در خود ندارند.
آنچه در مورد ریگ جن حقیقت دارد بخیل بودن آسمان و قهر کردن زمین است که آن را تبدیل به سرزمین افسانه‌ها کرده است.
چشم انداز کویر ریگ جن
زیبایی فریبنده کویر ریجن در صحرای مرکزی ایران می تواند گردشگران را بسیار شگفت زده سازد. کویر ریجن (تپه جن) منطقه وسیعی از تپه‌های شنی در وسط دشت کویر و کویر مرکزی ایران است که تقریبا در منطقه مرزی استان‌های سمنان و اصفهان قرار دارد. مسافران قدیمی کویر معتقد بودند این مکان جایی است که ارواح شیطانی در آن زندگی می کنند و گویی نام این کویر از همین داستانها و افسانه‌ها برگرفته شده است.
ریجن (به معنای منطقه‌ای از تپه‌های شنی است که طبق برخی اعتقادات و داستان ها توسط جن ها ایجاد شده است) احتمالاً مرموزترین کویر در ایران است که می تواند یک تجربه هیجان انگیز را برای شما رقم بزند. البته این کویر به مثلث برمودای ایران نیز شهرت دارد؛ زیرا مرداب‌های ریجن از خطرناک ترین قسمتهای این صحرا هستند و بیرون آمدن از آن آسان نیست به طوری که حتی می تواند منجر به مرگ شود. اما سوای این خطرات احتمالی، بیشتر این داستانها در واقع افسانه‌ای بیش نیستند. مردم محلی نزدیک به کویر ریجن به برخی داستانها اعتقاد دارند ولی باید به این نکته توجه داشت که علت بیشتر این پدیده‌ها به صورت علمی شناخته شده است. به عنوان مثال، صدایی در کویر شنیده می شود که به گریه سنگ معروف است و کارشناسان علت این پدیده طبیعی را انبساط و انقباض سنگها و شکستن آنها در نتیجه اختلاف دما بین شب و روز بیان کرده‌اند. اگر قصد سفر به ریجن را دارید می‌توانید با وسایل نقلیه مجهز و مناسب آفرود به این سفر بروید. همچنین می توان پا برهنه از صحرا عبور کرده و از حس جذاب راه رفتن روی شن های گرم کویر لذت برد. اگر می خواهید یک شب در این منطقه بمانید، مشاهده آسمان کویر که پر از ستاره است بسیار توصیه می‌شود.
اگر از مسیر جندق به‌طرف ریگ جن می‌روید پس از طی مسیری پرپیچ‌وخم، وارد یک رودخانه خشک و عریض می‌شوید، بعد از عبور از رودخانه تا چشم کار می‌کند کوه‌ها و تپه‌های ماسه‌ای است. بخشی از منطقه نسبتاً پست تر است و تپه‌ها کوچک‌تر، بنابراین عبور از آن نسبتاً آسان به نظر می‌رسد ولی با کمی پیشروی با کم شدن ارتفاع به اراضی باتلاقی می‌رسید که اینجا تقریباً جنوب منطقه است.
لوازم و وسایل مورد نیاز برای سفر به کویر ریجن
همانطور که می‌دانید اینجا یک منطقه کویری است و در نزدیکی آن روستا یا شهر وجود ندارد. پس برای این که بتوانید در این کویر بدون نگرانی به گردش بپردازید باید آب و غذا به همراه داشته باشید. استفاده از لباس راحت، کفش مناسب و حتی کلاه و عینک آفتابی از ملزومات این سفر است. البته مهمترین نکته این است که یک راهنما یا کسی که با این منطقه بخوبی آشنا باشد را با خود همراه کنید. قبل از سفر نیز حتما پیش بینی وضع هوا را بررسی کنید زیرا زمانی که باران ببارد شن زارها و نمک زارها در برخی نقاط به باتلاق تبدیل می‌شود.
برای سفر به ریگ جن حداقل باید به‌اندازه دو هفته آب، بنزین، غذا و وسایل فنی ماشین را به همراه داشته باشید. در ضمن بلد محلی را فراموش نکنید، محلی‌ها معمولاً آدم‌های کارکشته‌ای هستند و علاوه بر تعیین مسیر، حتی در شرایط سخت، خیلی خوب می‌توانند راهنمایی‌تان کنند. اما اگر در هر صورت مشکلی پیش بیاید به هیج عنوان به فکر تنها سفر کردن به این مکان نیفتید.
چگونه به کویر ریگ جن برویم
برای رفتن به کویر ریجن یکی از بهترین مسیرها بخش شمال شرق پارک ملی کویر است. جاده‌ای نیز که سنگفرش است و سنگفرش ملک آباد نام دارد مسیر سهل و آسانتری محسوب می‌شود. البته تورهای گردشگری چون تجربه سفر به کویر ریجن را دارند بهتر می‌توانند شما را راهنمایی کنند.
برای گشت و گذار در کویر ریجن اغلب گروههای گردشگری شب را نیز در این منطقه سپری می‌کنند تا بتوانند از آسمان پر ستاره آن نیز دیدن کنند. برای بازدید از این کویر می‌توانید توسط تورهای یک یا چند روزه به منطقه گردش کنید.
مهمترین مسئله اینکه اگر تابه‌حال کویر نوردی نکرده‌اید و به‌اصطلاح حرفه‌ای نیستید، برای اولین تجربه به‌هیچ‌عنوان ریگ جن را برنگزینید که در این صورت رفتنتان با خودتان است و برگشتنتان با خدا، حتی اگر هم حرفه‌ای هستید حتماً گروهی به این منطقه سفر کنید. بهترین وسیله برای سفر به کویر، جیپ‌های سبک‌وزن است، نقشه را فراموش نکنید.
اگر GPS (وسیله ثبت نقاط جغرافیایی و درواقع یک راهنمای الکترونیک ماهواره‌ای است) دارید که چه‌بهتر و ازآنجایی‌که سفر به ریگ جن حرکتی نوین و بسیار مشکل است و درنتیجه نقشه دقیقی از آن در دسترس نیست، می‌توانید با استفاده از GPS و ثبت نقاط، میزان دقت نقشه‌هایتان را چک کنید. نه‌تنها برای سفر به ریگ جن که برای سفر به هر نقطه از کویر کاملاً مجهز و بدون کوچک‌ترین کاستی و شک حرکت کنید.
اصرار برای عبور از اراضی باتلاقی بی‌فایده است بنابراین بهتر است از سمت شمال غربی به حرکتتان ادامه دهید. آخرین کوه‌هایی که ۲۳۰۰ متر ارتفاع دارند به بخش شمالی ریگ جن می‌رسید ازاینجا کوه دماوند را هم می‌توانید ببینید. با ادامه این مسیر به پارک ملی کویر می‌رسید، البته بعد از گذر از رودخانه خشک نخجیر و پارک ملی کویر، نقطه پایانی است که شمارا به پاسگاه ملک‌آباد ورامین و تهران می‌رساند و تا اینجا بیش از هزار کیلومتر مسیر را در کویر درنوردیده‌اید. البته این مسیر یکی از مسیرهای پیشنهادی است که تاکنون گروههای زیادی از آن عبور کرده‌اند. اگر شما مسیر دیگری را می‌پسندید، می‌توانید با استفاده از نقشه و راهنما، مسیر جدیدی را تجربه کنید؛ اما تمام این سختی‌ها و بالا و پایین‌ها یک‌طرف و آسمان پرستاره شبهای ریگ جن هم یک‌طرف. خوابیدن روی شن‌های روان روی تپه‌ای بلند و چشم دوختن به آسمانی که حتی یک نقطه سیاه ندارد و شهاب‌سنگ‌هایی که هرازگاهی مثل تیر فرشتگان حافظ زمین که شیاطین را از نزدیک شدن به زمین بازمی‌دارند، تمام خستگی روزانه و در شن و باتلاق فرورفتن را از تن می‌زداید.
آنچه در سفر به مناطقی ازاین‌دست باید مورد توجه قرار گیرد توجه به نکات فنی، ایمنی و داشتن تجربه کافی است. کویر برخلاف ظاهر آرام و صبور دارای طبیعتی خشن و پرخطر است. سفر به چنین مناطقی تمهیدات خاص خود را طلب می‌کند و بدون انجام مطالعات لازم قطعاً عواقب ناگواری را به همراه خواهد داشت.
بهترین زمان سفر به کویر ریجن
مانند دیگر بیابانهای ایران، پاییز و زمستان بهترین زمان برای سفر به ریجن است. با این حال، لطفا قبل از سفر به این منطقه پیش بینی های هواشناسی را بررسی کنی
- نویسنده : یزدفردا
- منبع خبر : خبرگزاری فردا
سهشنبه 19,نوامبر,2024